Reactie van de ChristenUnie op de Begroting 2023.

Voorzitter,

Het 179 pagina’s tellende boekwerk Programmabegroting 2023 van de gemeente Eemsdelta ligt weer voor. Wij zijn erg blij met de begroting in één oogopslag op pagina 9 en ook de dit jaargeleverde informatie op hoofdlijnen voor onze inwoners is zeer duidelijk en verhelderend. Hartelijk dank daarvoor.
De hele huishouding van onze gemeente is te lezen in het voorliggende boekwerk en in de reactie van de ChristenUnie op deze begroting zullen wij ons beperken tot een aantal onderdelen die ons na aan het hart liggen. Voor 2023 en de jaren daarna ziet het begrotingssaldo er goed uit. De algemene uitkering die de gemeente vanuit het Rijk krijgt is vanaf 2022 behoorlijk toegenomen en dat zien we in de cijfers. Het jaar 2023 sluit met een saldo van ruim vijf miljoen en de twee jaren daarna zelfs met meer dan zes miljoen. In 2026 ziet het er minder rooskleurig uit ondanks wat extra steun vanuit het Rijk en ook de jaren daarna houdt het niet over. De bezuinigingsoperatie zal ook de komende jaren gehaald moeten worden, maar voor dit jaar lijkt het weer te lukken en dat is een compliment waard.

Voor de komende jaren lijkt er veel geld over te zijn voor nieuw beleid, maar er liggen ook nog grote projecten te wachten op uitvoering. Tel daarbij de personele knelpunten, de inflatie en de huidige crisis en het mag duidelijk zijn dat voorzichtigheid geboden blijft. Om de lasten voor onze inwoners niet te veel te laten stijgen gaat de verhoging van de OZB met 2,5 % de komende twee jaar niet door. Door de voorziening riolering in te zetten blijft ook de rioolbelasting op hetzelfde tarief in 2023. De reclamebelasting voor ondernemers wordt niet verhoogd komend jaar.  
Het volgend jaar invoeren van Diftar als systeem voor het ophalen van huishoudelijk afval is  spannend en ook hoognodig als we lezen dat in Eemsdelta huishoudelijk restafval nu zit op 234 kg. per inwoner per jaar terwijl dat landelijk 138 kg. is. Hopelijk gaat Diftar voor een stevige verlaging zorgen.

Wij zien uit naar het beleidsplan begraafplaatsen. In de begroting heeft u al mooie uitgangspunten geformuleerd. Wij citeren pagina 59: culturele en groene parels waarvan we de eigenschappen in stand willen houden en versterken waar mogelijk. Die woorden zijn ons uit het hart gegrepen.

Een ander speerpunt van de ChristenUnie is de veiligheid van weggebruikers, met name fietsers en voetgangers. In dit donkere seizoen is het extra belangrijk dat de zaken goed op orde zijn. We dienen een motie Verkeersveiligheid in omdat we het belangrijk vinden dat alles in het werk wordt gesteld om het aantal verkeersongelukken terug te dringen en uit de cijfers blijkt dat dit aantal juist is toegenomen in het afgelopen jaar. (deze motie is raadsbreed aanvaard)

Waar de nieuwe gemeente Eemsdelta is begonnen in de coronapandemie is er nu een nieuwe crisis gaande vanwege de oorlog in Oekraïne en de daaruit voortvloeiende schaarste aan grondstoffen en levensmiddelen. Naast oplopende prijzen voor levensonderhoud is er een energiecrisis ontstaan die mensen en bedrijven financieel in zwaar weer brengt. De gevolgen van deze ooit onvoorstelbare oorlog dringen steeds meer door in de huishoudens van onze inwoners en bij de industrie en MKB in onze gemeente.

We hebben als gemeente een brandbrief gestuurd aan de betrokken ministers en de Tweede Kamer waarin we om ondersteuning vragen voor onze industrie en een brief van de Groninger gemeenten over betere steun voor het MKB mede ondertekend en er zijn ook persoonlijke contacten geweest. De zorgen voor de toekomst zijn groot.

Bij de kadernota hebben we een motie Energiefonds aangenomen om mensen financieel te ondersteunen. Hoewel het fonds er op papier heel goed uitziet en verder gaat dan de ondersteuning vanuit de overheid, is gebleken dat het in de praktijk niet voldoende aanslaat en dat met name de 110% grens voor ongelijkheid binnen de regio zorgt. In een persbericht heeft het college aangekondigd dat in het kader van het armoedebeleid ook de energietoeslag volgend jaar naar 120% zal gaan als de raad akkoord gaat.( de motie hiertoe, energietoeslag 2.0 is aangenomen) Dit is voor de ChristenUnie aanleiding geweest om in de commissievergadering van 1 november jl. te pleiten voor een reparatie met terugwerkende kracht van het energiefonds naar de grens van 120%. Het is jammer dat de minister deze mooie landelijke regeling niet op maat van de gemeente heeft gemaakt. Dit zorgt ervoor dat er in onze gemeente geld bij moet. Wij zijn van mening dat de minister dit nadeel nog wel moet compenseren.

Bij dit onderwerp willen wij ook aandacht vragen voor inwoners met blokverwarming die tot nu toe niet in aanmerking komen voor de energietoeslag of het energiefonds omdat ze geen eigen aansluiting hebben en dus ook geen eigen contract.
Kan de gemeente hierin voor deze mensen iets betekenen zolang dit niet landelijk geregeld is, bijvoorbeeld door een voorschot of een lening?
In een reactie doet wethouder Hans Ronde de toezegging dat ook deze mensen in een aanvraag kunnen indienen bij het energiefonds. 

Ten slotte willen wij nog iets zeggen over de NPG gelden. Het lijkt erop dat we nog ruim 40 miljoen krijgen om in de eigen gemeente in te zetten, maar de laatste kwart van het geld gaat waarschijnlijk naar grote gemeenteoverstijgende projecten. De ChristenUnie vindt het belangrijk dat we gaan nadenken over de projecten die al zijn opgezet vanuit deze gelden en met name over de toekomst ervan. Hoe gaan we ervoor zorgen dat de voor ons belangrijke projecten door kunnen gaan en welke zijn dat dan. Wij horen graag van de andere partijen of ze iets zien in het opstarten van een raadswerkgroep NPG gelden die zich hierover zou kunnen buigen. 

Het tweede jaar van de gemeente Eemsdelta is bijna ten einde en met deze begroting maken we al een start met 2023. We kunnen niet in de toekomst kijken en weten niet wat het volgend jaar ons gaat brengen.
In ons land en ook in onze gemeente zien we een verharding van standpunten, er is veel onrust onder mensen over de oorlog en over de crisis, maar ook de versterkingsoperatie die nog in volle gang is, bezorgd menigeen slapeloze nachten en stress. Het raakt ons allemaal.

We wensen onze griffie, de ambtenaren, het college en ook onze collega raadsleden veel wijsheid, geduld en energie toe de komende tijd. En ook ondanks alles voldoening bij het werk in en voor de gemeente Eemsdelta en haar inwoners.
Gods Zegen toegewenst.

Deze bijdrage van Ina Schenkel-Zandvoort kunt u hier terugzien en beluisteren.