Een belangrijke dag vandaag. Eindelijk spreken we in de Tweede Kamer over de wet tot het sluiten van de gaskraan in Groningen. De conclusies van het parlementaire enquêterapport 'Groningers boven gas' waren glashelder. De belangen van de Groningers zijn structureel genegeerd bij de gaswinning. Het morele perspectief ontbrak steeds. Er is sprake van een ereschuld die het Rijk zal moeten inlossen. Zoals de enquetecommissie schreef:

“Boven alles staat de morele verplichting van het kabinet om de belofte gestand te doen om het Groningerveld te sluiten in 2023, of uiterlijk 2024.”

Vandaag wordt deze belofte ingewilligd. Er zal geen gas meer gewonnen worden uit het Groningerveld. Definitief.

Dat deze wet hard nodig is bleek ook in de afgelopen maanden. Het is een geschonden belofte. De kraan was al dicht. Sinds 1 oktober 2023. Maar de kraan werd in januari weer geopend om de waakvlam aan te zetten. En binnen twee dagen weer gesloten. Tot grote verbazing en verontwaardiging van vele Groningers. Het was niet nodig geweest. Er was geen sprake van uitzonderlijke kou. Toch gebeurde het.

In de gesprekken die ik voerde met mensen in Groningen merkte ik hoeveel impact het opregelen van de gaswinning tot waakvlamniveau had. ‘Er is gehandeld naar de kleine lettertjes, niet naar wat ons is verteld.’ Vertrouwen komt te voet en gaat te paard, zo zien we opnieuw. Het kleine sprankje vertrouwen heeft een flinke stoot te verwerken gehad. De onzekerheid was weer terug.

We moeten niet meer wachten. De definitieve sluiting van het Groningerveld moet niet langer uitgesteld worden dan nodig is. Wachten tot 1 oktober 2024 is niet nodig. Winning uit het Groningerveld zou alleen nog  plaatsvinden als de bestaande gasopslag bij Norg door extreme kou zou kunnen uitvallen. Dat gaat niet meer gebeuren. En dus is er is geen reden om de mogelijkheid tot gaswinning te verlengen tot oktober. Daarom heb ik in het debat voorgesteld om deze datum naar voren te halen. Inmiddels is er een Kamermeerderheid om zo snel mogelijk de kraan helemaal dicht te hebben. Hoe eerder, hoe beter. We hopen dat het de Eerste Kamer lukt om de wet snel te behandelen.

Met het sluiten van de gaskraan is de problematiek in Groningen verre van voorbij, daar hebben we ook in het debat bij stil gestaan. Het stoppen van de gaswinning is waarschijnlijk wel de makkelijkste hobbel die genomen moet worden op het pad naar eerherstel van de Groninger. De overlast en onveiligheid zal tot ver na 2028 voortduren.
“De onderwereld onder het Hoge Land rommelt nog door, is nog niet bedwongen.” De scheuren in huizen zijn dan nog niet allemaal hersteld. Laat staan de scheuren in harten, de verloren jaren, de buurten die tegenover elkaar zijn komen te staan, de gebroken huwelijken, de stress, de uitgestelde dromen.

Er is meer nodig.

In het kort de punten waar we aandacht voor hebben gevraagd in dit debat:

• Het schadeherstel moet voortvarender. In veel gevallen wordt nog geen verbetering ervaren. Dat moet anders.
• Er moet een aanspreekpunt komen zodat ook als over decennia nog schade ontstaat, bewoners van het aardbevingsgebied weten waar ze terecht kunnen
• De oliemaatschappijen ExxonMobil en Shell, die ook aandeelhouder zijn van de NAM, moeten meebetalen aan het schadeherstel
• Winningsbedrijven bij andere of nieuwe winningen moeten jaarlijks getoetst gaan worden op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid
• Geen aardgaswinning onder de Waddenzee
• Snel een einde aan onuitlegbare verschillen tussen eigenaren van woningen die wel en niet hersteld worden. Het rapport Van Geel moet zo snel mogelijk uitgevoerd worden.
• Er moet snelheid gemaakt worden met de langjarige sociale en economische agenda voor Groningen
• De baten van toekomstige energievoorziening in Groningen, zoals waterstof of windenergie, moeten ook in Groningen landen.
• Er moet een reactie komen op het rapport Inzicht in Impact van het Kennisplatform Leefbaar en Kansrijk Groningen.

De eerste stap op weg naar eerherstel van Groningen wordt vandaag gezet. Op weg naar hoop en veiligheid. Mijn bijdrage begon ik met de woorden van de vorig jaar overleden dichter-theoloog Huub Oosterhuis. In 2020 gaf hij zijn bundel gedichten over Groningen opnieuw uit. 60 jaar nadat hij de gedichten schreef. Met een Groningse hertaling. Als hart onder de riem voor de Groningers.

Is Groningen het begin
van het einde der wereld?
Plotseling woon je tussen
zigzag gescheurde muren,
adem je slierten gasbel.

Van Overschild tot Uithuizen,
waar mijn voorouders woonden –
Schildwolde, Westwerwijtwerd,
Loppersum, ik fietste daar
lag in de schaduw van olmen,
in het eindeloos wijde,
voelde mij hogelander
hier geworteld gezegend.

Sinds de beving in Huizinge
zijn zeven jaar verstreken –
is je ergste leed
nu eindelijk bijna geleden
na deze ‘ramp in slowmotion’?

We weten het niet, wij vrezen
onder ons Hoge Land
rommelt een onderwereld
die nog niet is bedwongen.

Moed houden, Grunnen, jij bent
ouder dan de stad Rome.
Dwing het verre Haagse
tot haast en gerechtigheid.
Wat jij deelt met heel deze
lieve bedreigde wereld, is:
hoop op veiligheid, vrede.

Groningen, vrede zij jou. 

Mirjam Bikker
Partijleider ChristenUnie

Klik hier om de hele bijdrage van Mirjam Bikker te lezen of bekijk de video.

Update: Uitslag stemming is dat alleen de FVD (Forum voor Democratie) en JA 21 (totaal 4 zetels) hebben tegen gestemd.
Zodat dit wetsvoorstel met overgrote meerderheid door de Tweede Kamer is aangenomen.